PALYATİF
BAKIM
Yaşamının
herhangi bir sürecinde kendisi ya da ailesinde ilerleyici, tedavisi
mümkün olmayan, ölümcül hastalıkla karşılaşan her insanın
ağrısız, acısız ölmek istemesi ve bu süreçte kendisi ya da
ailesi için sağlık hizmeti alması bir insanlık hakkı ve tüm
dünyada sağlık standardının göstergesidir. (Akgül
H,2007;Bruera E,2010,s- 55)
Bu nedenle ilk önceleri
yalnızca yaşamın son dönemlerindeki onkoloji hastalarının
tedavisine yönelik kurulan palyatif bakım klinikleri; günümüzde
hayatı zorlaştırıcı ve süreğen hastalığı olan bireylerin,
ağrı ve acısının hafifletilmesini amaçlarken, hasta
yakınlarının da yaşam kalitesini artırmaya
odaklanmıştır.
Palyatif bakım hem tedaviyle ilgili
süreçlerden hem de biyopsikososyal modelden oluşan bir bütündür.
Bu bütüne ise sürekli hizmet içi eğitimlerle desteklenen çeşitli
meslek disiplinlerinden oluşan bir ekiple ancak ulaşılabilir
(World Health Organization, 2002). Palyatif bakım sadece yaşamının
son anına gelmiş bireyleri değil hasta yakınlarının da
duygusal, dinsel gereksinimlerini dikkate almaktadır.Hafta içi her
gün uzman hekimler
tarafından hastalarımıza manevi bakım konusunda bilgilendirme
yapılmaktadır.
Hastanemiz psikologları tarafından
dönüşümlü olarak hasta ve hasta yakınlarına psikoterapi
uygulanmaktadır.
Palyatif bakım felsefesinde ölüm
normal yaşamın bir parçası ve ölüm sürecinin birey ve aile
için büyük bir deneyim olduğu kabul edilmektedir. Bu süreçte
amaçlanan hastanın fonksiyonel durumunu artırmak, konforunu
sağlamak ve aynı zamanda hasta ailesinin de yaşam kalitesinin
artırmaktır. Yaşam kalitesinin artırılması için farklı meslek
grupları tarafından oluşturulmuş bir ekiple hizmetin sunulması
da temel hedeflerin içinde bulunmaktadır.
Günümüzde
palyatif bakım hizmetlerine gereksinim duyan hastaların sayısının
artması bu konuda sistemli bir yapılanmayı zorunlu hale
getirmiştir. Doğru hastaya uygun bakımı götürme, hastanın
gereksinimleri doğrultusunda hasta yakınlarını bilinçlendirme
yolu ile hastanın sürekli kontrolü ve takibine ihtiyaç
duyulmaktadır. Bir taraftan hastaların şikâyetleri giderilirken,
diğer taraftan diğer kaygılar ve sorunlar topluca
değerlendirilmekte ve çözüm üretilmeye
çalışılmaktadır.
Dünyanın pek çok ülkesinde
yaygınlaşarak tercih edilmeye başlayan evde sağlık ve bakım
hizmeti, sağlığı korumanın ve yaşam kalitesini artırmanın en
uygun yöntemlerinden birisidir. Bireye özgü, kişiselleştirilmiş
bir bakım sistemi olan evde sağlık hizmetleri, teknoloji ve
farmakolojik alanda meydana gelen ilerlemeler sayesinde hasta
izleminin ve tedavisinin evde yapılabilmesi ile giderek önem
kazanmaktadır. Bu gelişmeler doğrultusunda hasta konforunu
artırmak, uzun dönem hasta yatışlarından kaynaklı hasta
yakınlarının yaşadığı sıkıntıları çözümleme isteği,
eldeki kaynakları daha etkin kullanma ve artan maliyetleri azaltma
arayışları gibi birçok sebepten kurumsal hasta bakımının
alternatifi olarak evde sağlık ve bakım hizmetleri tercih edilir
olmaktadır.
Hastanemizde Verilen Palyatif Bakımın
Özellikleri
Bakım
vericiler kişilerin hastalığına göre ilaç tedavilerini
düzenleyebilseler de bu hastaların özellikle öz bakım ve
temizlik gibi konularda daha fazla bakıma ihtiyaçları olduğu ve
bu ihtiyaçların daha profesyonel kişilerle karşılanması
gerekliliği yapılan çalışmalarda ortaya konulmuştur. Hasta
yakınlarının ve onlara bakım veren bakım vericilerin profesyonel
hasta bakımının devamlılığını sağlayabilmeleri için
palyatif bakım kliniğinde hasta bakımına ait günlük eğitimler
aşağıdaki tabloda yer almaktadır.
1.Hastaya,
yakınına, bakıcısına, hasta odasında bulunan malzemelerin
kullanımı, | |
·Hasta
yatağı | | |
·Hasta
yatak başı paneli | | |
·O2
paneli kullanımı ve temizliği | | |
2.El
ve yüzey dezenfektanı kullanımı, | |
3.Hijyen, | |
4.Trekeostomi
bakımı, | |
5.PEG,
NG bakımı, | |
6.Hastanın
aspire edilmesi ve bu işlemi ne kadar sıklıkla yapması
gerektiği, | |
7.Kişisel
bakımını nasıl yapması gerektiği, | |
Ağız
Bakımı | | | |
·Göz
bakımı | | | |
·Perine
bakımı | | | |
·Genital
bölge temizliği | | | |
·Kulak
burun bakımı | | | |
8.İdrar
sondası temizliği ve idrar torbasının nasıl boşaltılacağı, | |
9.Hastaya
pozisyon verme ( 2 saat aralıkla ), | |
10.Kateter
bakımı ve pansumanının nasıl yapılacağı, | |
11.Yarası
mevcutsa yara bakım hemşiresine haber verilmesi | |
12.Ev
tipi ventilatör kullanımı | | |
13.Acil
durumlar | | |
14.Beslenme
pompasını nasıl kullanacağı, beslenme esnasında hasta
pozisyonunun nasıl olacağı konularında eğitim verildi. | |